කුමරියක පා සලඹ සැලුනා

 

කුමරියක පා සලඹ සැලුනා

වසා සිටි නෙතු පියන් ඇරැනා

කුමර බඹසර අසපුවේ මා

සම වැදී උන් දැහැන් බිදුනා

උකුල ලැම හස මලවි කරළිය

මුවා කළ ඇගෙ දුහුල් සළු තිර

විවර කෙරeවා මනස් සළෙලුන්

උමතු වූ දෙනුවන් රැහැන් ඇද

සුරන් නැලවූ සුයාමය

නිසල ජීවන තපෝවන මැද

හැගුම් ගජසෙන් යදම් බිද වැද

තලා සිත කම්පනය කරවයි

ලපලු තුරeවැල් කැකුළු මල් පෙති

මා හඩවයි බිදුණු තුසිතය

සුරන් නැලවූ සුයාමය

පද රචනය - කේ.ඩී.කේ ධර්මවර්ධන

සංගීතය - වික්ටර් රත්නායක

ගායනය - ඩබ්.ඩී අමරදේව

ගීතය අසා රස විදිය යුතු කලා අංගයක් වේ. එය නිර්මාණාත්මක විය යුතුය. ගීතය වූ කලී සාමූහික නිර්මාණයකි. ගීතයක පද රචනය, සංගීතය, ගායනය යන මේ තිත්වයම මනා ලෙස එකට ගැළපිය යුතුය. ඇතැම් පෙරදිග කවීන් ගීත රචනාව දැල්වීමට පිළියෙල කරන ලද පහනක් වැනි යැයිද පස්තුතය හෙවත් ගීතත්වය එහි තෙල් වැනි යැයිද තනුව එහි තිරය යැයිද ගැයෙමින් පවත්නා ගීතය දැල්වෙන පහනේ දැල්ල වැනි යැයිද විගහ කරයි. කුමරියක පා සලඹ සැලුනා ගීතය මෙම තිත්වයම එකට මනා ලෙස ගැලපුණු ගීතයකට කදිම නිදසුනකි. කේ.ඩී.කේ ධර්මවර්ධනයන්ගේ පද සංයෝජනයෙන් වික්ටර් රත්නායකයන්ගේ සංගීත මුසුවෙන් පණ්ඩිත් ඩබ්.ඩී අමරදේවයන්ගේ අසමසම කටහඩින් මෙම ගීතය සුපෝෂණය වී ඇති බව සහෘද මනසට හැගී යන්නේ නිරායාසයෙනි.

            ඕනෑම ගීතයක් තුළ කිසියම් සන්නිවේදනාර්ථයක් ගැබ්ව තිබිය යුතුය. එම සන්නිවේදනාර්ථය ඉදිරිපත් කිරීමට හා ගීතයක විශිෂ්ටත්වය සදහා නිර්මාණකරeවෙකු සතු පතිභා පූර්ණ වීම, සතතාභ්‍යාසය වැනි ගුණාංග මෙන්ම නව නළු රස භාවිතා කිරීමත් වැදගත් වන්නකි. මෙම ගීතයට විවිධ විචාරකයෝ විවිධ අදහස් ඉදිරිපත් කර තිබේ. පන්සිය පනස් ජාතක පොතෙහි එන නලිනී ජාතකය වස්තු බීජය වී ඇති බවත් ඒ තුළින් ජීවිතයේ අනිත්‍ය බව - අස්ථිර බව ඉදිරිපත් කරනු ලබන  බව එක් අදහසකි. මෙහි සදහන් වන ස්තිය ගණිකාවක් බව තවත් කෙනෙකුගේ මතයකි. එලෙස දක්වන්නට හේතු වී ඇත්තේ ඇගේ පා සලඹේ නාදයයි. නාදය ඇසීමට නම් ඇය නර්තනයේ යෙදිය යුතු බවත් එම නර්තනය හේතුවෙන් ඇය ගණිකාවක් වන බව ඔවුන්ගේ මතයයි. එසේම මෙහි දැක්වෙන පුරෙeෂයා තාපසයෙකු වන බවත් ස්තියක් හේතුවෙන් තපස් දිවිය අවසන් වන බවත් තවත් මතයකි. මෙවැනි විවිධ වූ මත වුවත් පොදු මිනිස්කම් ඉක්මවා ගොස් පාරිශුද්ධ වූ ජීවිතයක් ගත කළ තරeණයෙකුගේ සිතුවිලි ස්තියක් කරණ කොට ගෙන වෙනස් වන ආකාරය ඉදිරිපත් කරන ගී සංකල්පනාවක් ලෙස මෙම ගීතය සැලකිය හැකිය. සරලව ගතහොත් ස්තියක හා පුරeෂයෙකු අතර වන රමණය තේමාව බවට පත්ව ඇති අතර එය එකවර ලිංගිකත්වය ලෙස නොපවසා වඩාත් යෝග්‍ය වාග් මාලාවක් මගින් මනා සංයමයෙන් යුතුව ව්‍යංගාර්ථවත් ලෙස කියාපෑමට ගී පද රචක කේ.ඩී.කේ ධර්මවර්ධනයන් සමත්ව ඇත. 

කුමරියක පා සලඹ සැලුනා

වසා සිටි නෙතු පියන් ඇරැනා

කුමර බඹසර අසපුවේ මා

සම වැදී උන් දැහැන් බිදුනා

            ස්තියකගේ පාදයේ ලූ සලඹක නාදයෙන් මෙම පුරeෂයාගේ දැහැන් ගත වූ සිත චංචල කරන්නට වූ බවත් ඔහු වසා සිටි නෙතු පියන් පා සලඹේ නාදයෙන් ඇය වෙතට යොමු වූ බවත් පැහැදිලිය. ඔහු කොතෙක් දුරට බහ්මචාරී ජීවිතයක් ගත කළේද යන්න තීව්ර වන්නේ කුමර බඹසර අසපුව යන රෑපකය තුළිනි. දැහැන් බිදුණා යන වචන දෙකද ඊටම ගැළපෙන්නා වූ යෙදුමකි. ඔහුගේ සිත වෙනස් වූ ආකාරය හා එහි වූ වෙනස දන්වන්නට යෙදූ රෑපකාර්ථවත් යෙදුම් ඉතා සාර්ථක වූ බව කිව හැකිය. කාව්‍යමය ලක්ෂණවලින් පිරිපුන් භාෂා මාධ්‍යයක් සකස් කර ගැනීමේදී රෑපක අලංකාරය  විපුල මෙහෙයක් ඉටු කරනු ලබයි. මෙහි මෙම කාන්තාව කුමරියක යනුවෙන් හදුන්වා දීමෙන් ස්තිය කෙරෙහි අයහපත් හැගීමක්, අමනාපයක් සහෘද සිතට ඇතිවීම වළක්වයි. එය ධර්මවර්ධනයන් යෙදූ විශිෂ්ට යෙදුමකි. 

උකුල ලැම හස මලවි කරළිය

මුවා කළ ඇගෙ දුහුල් සළු තිර

විවර කෙරeවා මනස් සළෙලුන්

උමතු වූ දෙනුවන් රැහැන් ඇද

සුරන් නැලවූ සුයාමය

            ගීතයේ දෙවැනි කොටසින් නව නළු රසයෙන් එක් රසයක්වන ශෘංගාර රසය යොදා ගෙන තිබේ. අශෝක කරeණාරත්න සාහිත්‍ය විවේචන නම් කෘතියේ දක්වන පරිදි “යම් කිසි කවියක් හෝ ගද්‍ය ජේදයක් කියවන කළ අසන කළ එයින් කියවෙන දෙය දකින්නට හෝ අසන්නට හෝ ආඝාණය කරන්නට හෝ ආශාවක් කැමැත්තක් උපදී නම් ඒ ශක්තිය ශෘංගාර රසය වශයෙන් නම් කළ හැකිය” යනුවෙනි. මෙහි දැක්වෙන ආකාරයට මෙම ගීතය මෙම කරeණට කදිම නිදසුනකි. අලංකාරවාදීන් ශෘංගාර රසය වශයෙන් දක්වා ඇත්තේ තරeණ තරeණියන් තුළ ලිංගික පබෝධය මුල් කර කොට ඇතිවන පමෝදයේ විකාශනයක් ලෙසය. ස්පර්ශය මුල් කොට ඇතිවන ආශාව පමණක් ශෘංගාරය යැයි දැක්වීම පටු කල්පනාවකි. කාමය හෙවත් කැමැත්ත ඇති කරවන ස්වභාවය හෙයින් කුමාරතුංග මුනිදාසයන් මෙය කැමි රස යැයි හදුන්වා දී ඇත. පංචේන්දයන්ට අනුව රස විදීමට ඇති වන ආශාව ඇසුරe කර හටගන්නා පබෝදවත්භාව ශෘංගාරය වේ.  ඉන්දිය පහ අනුව ශෘංගාරය කොටස් පහකට බෙදේ.

දර්ශන ශෘංගාරය

ශවණ ශෘංගාරය

ආඝණ ශෘංගාරය

සායන ශෘංගාරය

ස්පෘශන ශෘංගාරය එම කොටස් පහ වේ. ශෘංගාර රසය මගින් පීතිය, රාගික හැගීම, ඇලීම ඇති කරවයි.

 ගීතයේ දෙවැනි කොටසින් දර්ශන ශෘංගාරය පකාශ වේ. ගීතයට පාදක වූ පුරැෂයා කාන්තාවගේ සුන්දරත්වය වර්ණනා කරන්නට යොදා ගත් වාග් මාලාව විශිෂ්ට වේ. කාන්තා සුන්දරත්වය වර්ණනා කරන්නට චිරන්තන සාහිත්‍යයේ සුලබව යෙදෙන පියයුරe හංසයින්ට සමාන කිරීමත් උකුල ලැම මල්සරාගේ වේදිකාවට සමාන කිරීමත්, ලැම හස මලවි කරළිය ලෙස රෑපක අලංකාරයෙන් ඉදිරිපත් කිරීම ගී පද රචකයාගේ පතිභාව විදහා දක්වන්නකි. ඇගේ දුහුල් සළු තිර විවර කරන්නේ ඔහු නොවේ. ඔහුගේ මනස නමැති සල්ලාලයාය. ඔහුගේ ස්පර්ශයෙන් තොරව මනස නමැති සල්ලාලයා ඇයව නිරeවත් කරන බව පැවසීම තුළින් ස්ති%යක නිරැවත් කරන වරදට වරදකරeවෙකු ලෙස ගීතය රසවිදින්නාට හැගී යාම මෙමගින් වළක්වයි. ඔහු විසින් ඇය නිරැවත් කරන බව පැවසීම තුළින් සහෘද මනසද ඇයව නිරeවත් කිරීමට පෙළඹෙන්නේ නිරායාසයෙනි. නැවතත් මනස් සළෙලුන් යනුවෙන් රෑපකයක් යෙදීම මගින් පද රචනයෙහි අලංකාර බව හා ගීතයේ අර්ථවත් බව වර්ධනය වී ඇත.

            ඇගෙන් ඇස් ඉවතට නොගෙන ඇගේ නිරeවත දෙස ඔහුගේ නෙත් රැහැන් ඇද ඇති බව දැක්වීමේදී ගිරා සංදේශ කර්තෘවරයා ගිරවා ගමන් ගන්නා අතරමග දිය කෙළියෙහි නියුතු ස්තීන් වෙතට ගං ඉවුරේ සිට ඇස් රැහැන් ඇද ඇදි බව පවසා සිටීම ස්මරණය වේ. ගීත රචකයා මෙම අවස්ථාව ගීතයට යොදා ගන්නට ඇති.

            තුසිත දිව්‍ය ලෝකය යනු දිව්‍ය ලෝක අතරින් මනරම් වූ දිව්‍ය ලෝකයකි. ගීත රචකයා ඇගේ නිරeවත් දේහයේ සුන්දරත්වය තුසිත දිව්‍ය ලෝකයට සමාන කිරීමෙන් ස්තී නිරැවතට වඩා සුන්දර යමක් නොමැති බව රස විදින්නාට පසක් කරයි. සුරන් නැලවූ සුයාමය යන්නෙන් දෙවිවරe පවා සනහන ලද වඩාත්ම යහපත් මොහොතක් බව හගවයි. 

නිසල ජීවන තපෝවන මැද

හැගුම් ගජසෙන් යදම් බිද වැද

තලා සිත කම්පනය කරවයි

ලපලු තුරeවැල් කැකුළු මල් පෙති

මා හඩවයි බිදුණු තුසිතය

සුරන් නැලවූ සුයාමය

            නිසංසල ලෙස මෙතෙක් ගෙවූ බඹසර දිවිය ගැහැණියක නිසාවෙන් බිද වැටුණු බව මෙම කොටසින් කියවෙයි. එම දිවිය තපෝවනයකට සමාන කර ඇත. තපෝවනයක නිසල බව නිහඩ බව අප පන්චේන්දියන්ටම දැනවීමට සමත් යෙදුම් යොද ගෙන ඇත. තපෝවනයක ඇත් සේනා බහුලය. එහෙත් උන්ගෙන්‍ කරදර හිරිහැර කිසිදා සිදු නොවේ. එහෙත් ඔහුගේ මෙතෙක් යටපත් කර ගෙන සිටි රාගික හැගීම් මෝදු වීම සමාන කරන්නේ යදම් දමා බැද සිටි ඇත් සේනාවක් යදම් බිද පැමිණීමක් ලෙසිනි. දැහැනින් මිදුණු සිත නිසා පසුතැවිලි වන ස්වභාවය ඉදිරිපත් කළ පබල යෙදුම්ද සාර්ථකව යොදා ගෙන ඇත. ලපලු තුරeවැල්, මල් කැකුළු තැලී පොඩිවී යන තරම් ඇත් සේනාවේ පා පහරවල් තදබලය, කර්කශය, දැඩිය. පසුතැවිලි වන සිතේ කම්පනය දනවන්නට සමත් වදන් පෙළ නිර්මාණකරeගේ කවිත්වය පකට කරවන්නකි. මෙය ඔහු සිතින් මවා ගන්නක් මිස සත්‍ය ලෙස සිදුවන්නක් නොවේ. මනසින් අත්විදින අත්දැකීමකි. මා හඩවයි බිදුනු තුසිතය යන්නෙන් ස්තිය හා ගෙවූ කාලය අවසන් වීමේ දුක ද නැතිනම් මෙතෙක් ඔහු විසින් රාගික හැගීම් යටපත් කර ගෙවූ නිර්මල ජීවිතය බිද වැටීම නිසා ඔහු තුළ වන ශෝකයද යන්න සහෘද මනසට පශ්නාර්ථයක් ගෙනෙන්නකි.

            ගීතයක අන්තර්ගතය, පස්තුතය තීව්ර කිරීමට එකී ගීතයේ සංගීතමය භූමිකාව පස්තුතය හා මනාව සුසංයෝග වීම අනිවාර්ය වේ. මන්ද ගීතයක පස්තුතයට නොගැළපෙන තනුවක් හෝ සංගීතයක් භාවිතය එකී ගීතයේ පධාන රසය කෙළසා දැමීමට හේතු වන බැවිනි.

            තනුව හා තාලය යන පද සදහා ඉංගීසි බසෙහි භාවිත කරන පද තිත්වයකි. එනම් tune, air, melody වශයෙනි. සංස්කෘත බසින් තාල, මූර්ජනා, තාන, තාල, ඛර, රාගිනී, රාගභේද, ස්වර මාධුර්යය හා ස්වර මේලක යන වදන්ද දෙමළ බසින් වයානත යන්නද භාවිතා කෙරේ. ඉංශීසි බසින් tune යනු ගීතයක් සදහා පාදක වූ රාගයයි. මෙම ගීතය රාගාශිත ගීතයක් නොවන නමුත් අල්හයියා බිලාවල් රාගයට මදක් සමාන වේ.

            වික්ටර් රත්නායකයන් ගීතයේ පද රචනයට සාධාරණයක් වන ලෙස සංගීතය මුසු කර ඇති බව ගීතය ශවණය කිරීමේදී හදුනා ගත හැකිය. පා සලඹක නාදය සාමාන්‍ය‍ න් යොදා ගනු ලබන්නේ සරාගී බව පෙන්නුම් කිරීම සදහාය. එම භාවිතාව ගීතයේ අර්ථය තීව්ර කිරීම සදහා මහගු දායකත්වයක් සපයනු ඇත. ගීතය ආරම්භ වන්නේද පද පෙළෙහිවන පා සලඹක නාදයෙනි. ගීතයේ කථිකයාට ඇසෙන පා සලඹේ නාදය සහෘදයිනටද ශවණය කරවන්නට එම යොදා ගැනීම පයෝජනවත් වනු ඇත. එසේම එමගින් ගීතය ආරම්භයේදීම විවිධ සිතුවිලි තුළ සිටින ශාවකයා ගීතය රස විදීම කෙරෙහි පොළඹවා ගන්නට - එක අරමුණකට යොමු කරන්නට පා සලඹේ නාදය වැදගත් වේ. මෙම ගීතයේ වන සංගීතය පසාංගිකභාවයක් ඇති කරවන්නකි. මෙලෙස මෙම ගීතයේ සුගායනීයභාවය උදෙසා සංගීතයෙන් විශාල කාර්යභාරයක් සිදු වී ඇත. ගීතයේ වන සංදේශය සහෘදයන් වෙත සමීප කරවන්ට කේ.ඩී.කේ ධර්මවර්ධනයන්ගේ ගී පද රචනයෙහි විශිෂ්ඨතාවත් වික්ටර් රත්නායකයන් සංගීතයෙන් ලබා දී ඇති රැකුලත් පණ්ඩිත් ඩබ්.ඩී අමරදේවයන්ගේ ගායනයේ වන කන්කලු බවත් යන තිත්වය මනා ලෙස සුසංයෝග වී ඇති ගීතයක් ලෙස කුමරියක පා සලඹ සැලුනා ගීතය දැක්විය හැකිය.

                                                                                           සුවිනි ඉන්දීවරී හෙට්ටිආරච්චි