කළණ මිතුරු වෙයි සුමිතුරු

    මිතුරා යනු අපගේ දුක සැප දෙකෙහිදිම අප ළග සිටින අප හැරදා නොයන පුද්ගලයාය. බුදුරජාණන් වහන්සේද මිතුරන් පිළිබඳව ඔවුන්ගේ කි‍්‍රයාකලාපය අනුව වර්ග කර ඇත. අපගේ ජීවිත කාලය තුළ පළමුව හමුවන මිතුරන් දෙදෙනා වන්නේ අම්මා සහ තාත්තාය. 
    මිතුරා යන්න සගයා, මිත‍්‍රයා, යාළුවා, සකි, සබඳ, සහචරයා, හිතෛෂියා යන සමානාර්ථ පදවලින්ද හඳුන්වනු ලබයි. මිතුරෙකු ඇති කර ගැනීමට අපගේ කාය භාෂාවේ සිනහව උපකාරී වේ. සිනහවීමෙන් පසු ඇතිවන කතා බස් කිරීමෙන් පසු එම තැනැත්තා මිතුරෙකු වේ. වර්තමාන තාක්ෂණය සමගින් මිතුරන් ඇති කර ගැනීම වඩා පහසු කාර්යයක් වී ඇත. විශේෂයෙන් සමාජ ජාල මාධ්‍යයක්වන face book මගින් මිතුරන් රැසක් හඳුනා ගැනීමේ අවස්ථාව ලැබේ. අතීතයේ දුරු රටක සිටින පුද්ගලයෙකු මිතුරෙකු කර ගැනීමට අවස්ථාව ලැබුණේ ලිපි හුවමාරුව මගිනිx එම මිතුරන් හැඳින්වූයේ පෑනෙ මිතුරන් ලෙසිනිx නමුත් අපට විවිධාකාර ලෙස හමුවන සියලූ මිතුරන් සැබෑ මිතුරන්ද යන්න ගැටලූවකි. සැබෑ මිතුරා හඳුනා ගැනීමට කාලය, සමීප ඇසුර, චර්යාව, ප‍්‍රතිපත්ති ඇතුළු නිර්ණායක රැසක් උදව් වේ. අවශ්‍ය වේ.
    අප සැමටම මිතුරන් මෙන් පෙනී සිටින හතුරන් හමුවිය හැකිය. ඒ මිත‍්‍රප‍්‍රතිරූපකයන්ය. එබැවින් සැබෑ මිතුරා කව්රුන්ද යන්න හඳුනාගෙන අවබෝධ කරගෙන ආශ‍්‍රය කිරීම කළ යුතුය. අප ළග සිටින විට අපව වර්ණනා කරන අප නැති තැන වැරදි කියන මිතුරන් මෙන් පෙනී සිටින්නන් බොහෝය. තම වාසියට තම මිතුරා වුව පාවා දෙන්නා හඳුනාගත යුතුමය. මෙවැනි නාමික මිතුරන් අතරේ සැබැවින්ම උදව් කරන කල්‍යාණ මිත‍්‍රයෝද වෙති. මිතුරෙකුට ඇතිවන ප‍්‍රශ්නයක් තමාගේ බවට පත්කර ගෙන මිතුරා වෙනුවෙන් තම කාලය, ශ‍්‍රමය, මුදල් වැය කරන මිතුරන්ගේ අගය වචනවලින් විස්තර කළ නොහැක. මෙවැනි මිතුරන් අපගේ ජීවිතයට සැමදා අත්‍යවශ්‍ය වනවා මෙන්ම එවැනි යහපත් මිතුරන් අපගෙන් ඈත් වීමද සිදු විය හැකx ඒ අපගේම වැරදි අඩුපාඩු නිසාවෙනි. ඇතැමුන් තමන්ට උදව් කරන මිතුරන් ලවා තම අවශ්‍යතාවලට මුදල් ලබා ගෙන එම මුදල් නැවත ලබා නොදීම, සෑම අපහසු කටයුත්තක්ම එම මිතුරා ලවා කරවා ගැනීම වැනි කාරණා තුළින් හොඳ මිතුරෙකුට වුව ඔබව එපා විය හැකිය. එබැවින් ඇති කර ගැනීම මෙන්ම මිතුරුකම පවත්වා ගෙන යාම ද පහසු කාර්යයක් නොවේ.
    ඊර්ෂ්‍යාව නිසාද මිතුරන් අහිමි වන අවස්ථා ඇත. අප ළග සිටින මිතුරන් අපගේ හැකියා, දක්ෂතා දැක අවංකවම සතුටු වනවා මෙන්ම එම හැකියා වර්ධනය කර ගැනීමට දියුණු කර ගැනීමට උදව් කරයි. නමුත් සැබෑ මිතුරන් මෙන් පෙනී සිටින ඇතැම් අයහපත් මිතුරන් ඊර්ෂ්‍යාව හේතුවෙන් ඔබගේ දියුණුවට නොයෙකුත් අන්දමින් බාධා පැමිණවිය හැකිය. එවැනි පුද්ගලයන් හඳුනා ගැනීම අප සැමගේ අනාගතයට වැදගත් වනු ඇත.
    උසස් අධ්‍යාපනය සඳහා සරසවි වරම් ලැබූ පසු රැකියාවක් හිමි වූ පසු පාසල් වියේ සිටි මිතුරා අමතක කිරීම ගුණමකු-අකෘතඥ මිතුරාගේ ලක්ෂණයකිx අපට විශ්වවිද්‍යාලය තුළදීත් රැුකියා ස්ථානය තුළදීත් පාසල් මිතුරාට වඩා දක්ෂ මුදල් යහමින් ඇති ඔබට වාසි වන මිතුරන් හමුවිය හැක. එසේම අවස්ථාවාදී මිතුරන් ද හමුවිය හැක. නමුත් පාසල් වියේදී පැන්සල අමතක වූදා පාට පෙට්ටිය අමතක වූදා ඔබට පිහිට වූ එක බත් පත බෙදා ගෙන කෑ සුන්දර මතක රැසක් ඇති මිතරා අමතක නොකළ යුතුය. අප අද විශාල වැටුපක් ලබන හෝ යහපත් ආර්ථිකයක් හිමි වූවෙකු වුවත් අපගේ මිතුරා කුමන රැකියාවක් කළද ඔහු අමතක නොකළ යුතුය. ඔහුගේ දුක සැප බැලිය යුතුය. ඔහු හෝ ඇය බලන්නට යන්නට වේලාවක් නොමැති වුවත් දුරකථන ඇමතුමක් දෙන්නට අමතක නොකළ යුතුය. ජනවාරි අවුරුද්දේ පළමු දිනය, උපන්දිනය වැනි අවස්ථාවල දී ඔහුගේ ඇයගේ මා පිය ඥාති හිතමිත‍්‍රාදීන්ගේ අභාවයන් වැනි අවස්ථාවලදී අත් නොහැර සිටීම කවර නම් උදාර මිතුදමක්ද? ඔබගේ පාසල් මිතුරා ඔබගේ වර්තමාන සැපවත් ජීවිතයට පැමිණීමට උදව් කළ පුද්ගලයෙකු බව අමතක නොකළ යුතුය.
    මිතුරා ඇතැම් විටක අපගේ ජීවිතයේ හැරවුම් ලක්ෂ්‍යය විය හැකිය. ඇතැම් විටක අප දිවියේ අසාර්ථකත්වයට හේතු විය හැකිය. එබැවින් සැබෑ මිතුරා හඳුනා ගෙන ඔහුව හෝ ඇයව සැමදා මිතුරෙකු ලෙස ඇසුරු කරන්නට ලැබෙන්නේ නම් වාසනාවකි. ඇසුරු කරන්නට සුදුසු මිතුරෙකු නැතිනම් බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ පරිදි ” ඇසුරු කරන්න හොඳ අවංක යාළුවෙකු නැතිනම් හුදකලාව මිතුරෙකු කර ගන්න ” යන උතුම් අවවාදය පිළිපැදීම වැදගත් වේ.

සුුවිනි ඉන්දීවරී